Soorten anticonceptie
Er zijn verschillende anticonceptiemethoden beschikbaar in Nederland. Deze zijn te verdelen in anticonceptie met én zonder hormonen.
De anticonceptie met hormonen is weer onder te verdelen in twee groepen: Met één hormoon of een combinatie van verschillende hormonen.
Hormonale anticonceptie met progestagenen en oestrogenen (minder geschikt bij borstvoeding)
Combinatiepil: Deze pil geeft hormonen aan het lichaam af. De pil neem je 3 weken lang op hetzelfde tijdstip in, daarna één week niet. Deze combinatie pil bevat twee verschillende hormonen. Deze voorkomen een eisprong en dus een zwangerschap.
Anticonceptiepleister: Een dunne, flexibele pleister welke twee soorten hormonen afgeeft waardoor een zwangerschap voorkomen wordt. Deze pleister moet elke week worden vervangen.
Anticonceptiering: Een buigzame kunststofring welke hormonen afgeeft die een zwangerschap voorkomen. Je brengt de ring zelf in de vagina. Je draagt deze ring drie weken waarna je een ringvrije week inlast.
Hormonale anticonceptie met progestagenen
Hormoonspiraal (wordt hieronder uitgebreid beschreven bij ‘spiralen’)
Minipil: Deze pil geeft alleen het hormoon progestageen af. Deze moet je elke dag slikken en bevat geen ‘stopweek’.
Implantatiestaafje: Een staafje zo groot als een lucifer welke aan de binnenkant van je bovenarm wordt ingebracht. Hij kan drie jaar blijven zitten en geeft dagelijks een hormoon af zodat een zwangerschap voorkomen wordt.
Prikpil: Een hormooninjectie met één hormoon. Hiervoor ga je elke drie maanden naar de huisarts. Als je stopt met de prikpil kan het een jaar duren voordat je weer zwanger kunt worden, maar gemiddeld duurt het drie maanden voor je weer vruchtbaar bent.
Hormoonvrije anticonceptie
Koperspiraal (wordt hieronder uitgebreid beschreven bij ‘spiralen’)
Condoom: Een condoom bestaat in een mannen- en vrouwenvariant. Beschermt als enige anticonceptiemethode ook tegen een seksueel overdraagbare aandoening (SOA).
Pessarium: Een latex of silliconen kapje met flexibele rand die je in de vagina inbrengt voordat je seks hebt. Als je het combineert met een zaaddodend middel voorkomt het dat de zaadcellen in de baarmoeder en eileiders komen. Na een bevalling moet er een nieuw pessarium worden geselecteerd en aangeschaft.
Natuurlijke methoden: Er bestaan verschillende natuurlijke methoden. Deze zijn minder betrouwbaar dan bovenstaande anticonceptiemethoden en dat heeft ermee te maken dat ze gevoeliger zijn voor gebruikersfouten. Daarom zijn ze in praktijk een stuk minder betrouwbaar dan in theorie. Ook de mate van scholing in methode is belangrijk wat betreft de betrouwbaarheid. Voorbeelden hiervan zijn cervixslijmmethode, voor het zingen de kerk uit, temperatuurmethode, Sensiplan.
Definitieve methoden van anticonceptie
- Sterilisatie man
- Sterilisatie vrouw
Spiralen
Een zeer betrouwbare vorm van anticonceptie welke goed met borstvoeding te combineren is.
Er zijn twee verschillende soorten spiralen: De hormoonspiraal (Mirena en Kyleena) en het koperspiraal (hormoonvrij) (T-Safe, Multi-Safe (short) en Flexi-T).
Hormoonspiraal
Deze spiraal geeft geleidelijk een kleine hoeveelheid van het levonorgestrel hormoon af. Dit hormoon heeft meerdere functies. Het zorgt ervoor dat het slijm in de baarmoedermond taaier wordt. Zo komen de zaadcellen moeilijker in de baarmoeder. Daarnaast maakt dit hormoon de zaadcellen minder beweeglijk wat de kans op bevruchting verkleint. Bij een sommige vrouwen zorgt het hormoon ervoor dat een eisprong onderdrukt wordt. Er komt dan geen eicel vrij en deze kan dan niet bevrucht worden. Door de afgifte van dit hormoon én doordat er iets ‘lichaamsvreemd’ in de baarmoeder zit wordt het baarmoederslijmvlies niet tot nauwelijks opgebouwd. Er ontstaat dus geen ‘nestje’ en kan een eventueel bevruchte eicel zich niet innestelen.
Meest voorkomende bijwerkingen
Meer of minder bloedverlies tijdens een menstruatie, het tussentijdse bloedverlies of zelf het wegblijven van de menstruatie. Ook komen hoofdpijn, buikpijn en rugpijn vaak voor, net als vaginale afscheiding of ontsteking van schaamlippen of vagina. Wil je alle bijwerkingen weten? Lees dan de bijsluiter van Mirena of Kyleena voor een overzicht van de bijwerkingen.
Twee soorten hormoonspiralen
- Mirena Het meest gebruikte hormoonspiraal in Nederland. Is 8 jaar lang effectieve anticonceptie. Kan ook gebruikt worden als behandeling van hevig bloedverlies.
- Kyleena Is iets kleiner als de Mirena en geeft iets minder hormonen af. De Kyleena is hierdoor 5 jaar geschikt als anticonceptie.
Spiraal zonder hormonen / koperspiraal
De koperspiraal is een hormoonvrije anticonceptie. De T-Safe wordt in Nederland het meest gebruikt als koperspiraal. Deze kan 10 jaar blijven zitten. Een koperspiraal is direct na plaatsing betrouwbaar. Meteen na de plaatsing geeft het spiraaltje geleidelijk koper af. Dit verlamt de zaadcellen en voorkomt zo deze de eicel kan bevruchten. Daarnaast zorgt het koper, net als het hormoon bij de hormoonspiraal, dat het baarmoederslijmvlies niet geschikt is voor een bevruchte eicel om zich in te nestelen.
Meest genoemde bijwerkingen
Je behoud je eigen menstruatiecyclus, echter kan de menstruatie in de eerste maanden iets anders zijn dan normaal. Er kan sprake zijn van heviger, langduriger of onregelmatig bloedverlies. Sommige vrouwen ervaren ook (hevige) buikkrampen. Na enkele maanden is je lichaam gewend aan de koperspiraal en wordt de natuurlijke cyclus hersteld. Een klein percentage van de vrouwen houdt iets meer bloedverlies tijdens de menstruatie.
Wanneer de koperspiraal binnen 5 dagen na onveilig vrijen wordt geplaatst werkt deze als ‘morning-after spiraal’. Dit is de meest effectieve vorm van noodanticonceptie.
Drie verschillende soorten koperspiralen:
- T-Safe: T-vormige spiraal gemaakt van kunststof en koper. Dit is de meest betrouwbare spiraal. Hij kan 10 jaar blijven zitten en werken, maar kan ook tussen zwangerschappen in gebruikt worden. De T-Safe is de meest gebruikte koperspiraal in Nederland.
- Multi-Safe (short): Deze spiraal heeft een hoefijzervorm van kunststof en koper. De Multi-Safe (short) is 5 jaar werkzaam.
- Flexi – T: Een T-vormige spiraal met afgeronde hoeken van kunststof en koper. Er zijn variaties in grootte en hoeveelheid koper. Deze Flexi-T spiralen zijn 5 jaar werkzaam.
Plaatsen van spiraal
Let op: voor het plaatsen van een spiraal is het belangrijk dat er geen risico bestaat op een soa of zwangerschap. Twijfel je, bespreek dit met ons.
Het plaatsen van een spiraal gaat ongeacht het soort spiraal welke je kiest ongeveer hetzelfde.
Het inbrengen van een spiraal gaat vrij snel. Als eerste wordt er een speculum (eendenbek) ingebracht, hiermee wordt je baarmoedermond zichtbaar gemaakt. Daarna meet de verloskundige je baarmoeder op en kan de spiraal worden geplaatst.
Tip: het inbrengen van een spiraal kan als vervelend of pijnlijk worden ervaren. Je mag de avond van tevoren twee Aleve Feminax 275 of één ibuprofen 400mg innemen (geef je borstvoeding dan liever 2 paracetamollen). Neem dit een uur voor de plaatsing nogmaals.
Nacontrole
Als de spiraal geplaatst is, maken we een afspraak voor de nacontrole. Dit is ongeveer 6 weken na de plaatsing of na minimaal één menstruatie. We kijken dan of en welke klachten je ervaart van de spiraal en kunnen met een echo kijken of de spiraal nog goed zit.
Spiraal verwijderen
Ook voor het verwijderen van een spiraal kan je bij ons terecht. Direct daarna ben je weer vruchtbaar.
Kosten plaatsen spiraal
Het plaatsen van een spiraal kost €77,85. Deze kosten kunnen bij de zorgverzekeraar gedeclareerd worden. Raadpleeg de polis om te zien of dit bedrag vergoedt wordt of dat het van je eigen risico af gaat.
Let op: de kosten van de spiraal zelf wordt niet vergoed vanuit de basisverzekering aan vrouwen vanaf 21 jaar, tenzij je hiervoor aanvullend verzekerd bent.
Een afspraak
Heb je nog vragen over (het plaatsen van) de spiraal of wil je een afspraak maken voor het plaatsen maak dan telefonisch een afspraak, of vul onderstaand formulier in, dan wordt je teruggebeld.
